Difference between revisions of "Sng-sò͘"

Revision as of 2020 nî 10 goe̍h 12 ji̍t, 06:13

Sng-sò͘ (Eng-gí: oxygen), ia̍h sī kóng sàng-so͘h, hû-hō O, sī chiu-kî-piáu téng-bīn ê 16 Cho̍k hui-kim-sio̍k goân-sò͘. Sng-sò͘ sī bô-sek-tī, bô-chhàu-bī, bô-khì-bī ê khì-thé, tī oa̍h-mi̍h tang-tiong kài hong-hù. Tōng-bu̍t suh ji̍p sng-sò͘, choán chò jī-sng-hòa thòaⁿ-sò͘; nā si̍t-bu̍t, sī lī-ēng jī-sng-hòa thòaⁿ-sò͘ chò in sin-thé thòaⁿ-sò͘ ê châi-liāu, pàng chhut sng-sò͘ ji̍p khong-khì lāi.

Le̍k-sú

Sng-sò͘ sī 1772 nî Sūi-tián hòa-ha̍k-ka Carl Wilhelm Scheele hoat-kiàn, sī i kā siau-sng ka-lí, sng-hòa chúi-gîn, kiam kî-tha bu̍t-chit ka-jia̍t liáu āu tit--tio̍h. Eng-lân ê hòa-ha̍k-ka Joseph Priestley mā tī 1774 nî to̍k-li̍p keng-kòe sng-hòa chúi-gîn ê jia̍t-hun-kái tit tio̍h sng-sò͘, chóng-sī kâng nî tiō hoat-piáu, pí Scheele khah chá saⁿ tang.

1775 nî chì 80 nî kan, Hoat-kok ê Antoine-Laurent Lavoisier ké-soeh chhut sng-sò͘ tī ho͘-khip kiam jiân-sio tang-tiong ê lō͘-iōng, thè-ōaⁿ liáu chá-chêng lâng jīn-ûi khí-hóe ê sî ū te̍k-sû bu̍t-chit ē pàng--chhut-lâi ê phlogiston lí-lūn. I koh kì-su̍t sng-sò͘ tiāⁿ kap kî-tha bu̍t-chit sio-tàu pìⁿ sng ê hiān-siōng, só͘-tì, tō hō chò "sng-sò͘" (goân Hoat-gí: oxygène, sán sng ê mi̍h).

Chham-chiàu

[1]. Encyclopædia Britannica.

Liân-kiat

Sng-sò͘. Wikipedia

@@ Line 1: / Line 1: @@
-'''Sng-sò͘''' (Eng-gí: ''oxygen''), hû-hō '''O''', sī [[chiu-kî-piáu]] téng-bīn ê [[Tē-16-cho̍k goân-sò͘|16 Cho̍k]] hui-kim-sio̍k goân-sò͘. Sng-sò͘ sī bô-sek-tī, bô-chhàu-bī, bô-khì-bī ê khì-thé, tī oa̍h-mi̍h tang-tiong kài hong-hù. [[Tōng-bu̍t]] suh ji̍p sng-sò͘, choán chò [[jī-sng-hòa thòaⁿ-sò͘]]; nā [[si̍t-bu̍t]], sī lī-ēng jī-sng-hòa thòaⁿ-sò͘ chò in sin-thé thòaⁿ-sò͘ ê châi-liāu, pàng chhut sng-sò͘ ji̍p khong-khì lāi.
+'''Sng-sò͘''' (Eng-gí: ''oxygen''), ia̍h sī kóng '''sàng-so͘h''', hû-hō '''O''', sī [[chiu-kî-piáu]] téng-bīn ê [[Tē-16-cho̍k goân-sò͘|16 Cho̍k]] hui-kim-sio̍k goân-sò͘. Sng-sò͘ sī bô-sek-tī, bô-chhàu-bī, bô-khì-bī ê khì-thé, tī oa̍h-mi̍h tang-tiong kài hong-hù. [[Tōng-bu̍t]] suh ji̍p sng-sò͘, choán chò [[jī-sng-hòa thòaⁿ-sò͘]]; nā [[si̍t-bu̍t]], sī lī-ēng jī-sng-hòa thòaⁿ-sò͘ chò in sin-thé thòaⁿ-sò͘ ê châi-liāu, pàng chhut sng-sò͘ ji̍p khong-khì lāi.
+== Le̍k-sú ==
+Sng-sò͘ sī 1772 nî [[Sūi-tián]] hòa-ha̍k-ka [[Carl Wilhelm Scheele]] hoat-kiàn, sī i kā [[siau-sng ka-lí]], [[sng-hòa chúi-gîn]], kiam kî-tha bu̍t-chit ka-jia̍t liáu āu tit--tio̍h. Eng-lân ê hòa-ha̍k-ka [[Joseph Priestley]] mā tī 1774 nî to̍k-li̍p keng-kòe sng-hòa chúi-gîn ê jia̍t-hun-kái tit tio̍h sng-sò͘, chóng-sī kâng nî tiō hoat-piáu, pí Scheele khah chá saⁿ tang.
+nî chì 80 nî kan, Hoat-kok ê [[Antoine-Laurent Lavoisier]] ké-soeh chhut sng-sò͘ tī ho͘-khip kiam jiân-sio tang-tiong ê lō͘-iōng, thè-ōaⁿ liáu chá-chêng lâng jīn-ûi khí-hóe ê sî ū te̍k-sû bu̍t-chit ē pàng--chhut-lâi ê [[phlogiston lí-lūn]]. I koh kì-su̍t sng-sò͘ tiāⁿ kap kî-tha bu̍t-chit sio-tàu pìⁿ sng ê hiān-siōng, só͘-tì, tō hō chò "sng-sò͘" (goân Hoat-gí: ''oxygène'', sán sng ê mi̍h).
 == Chham-chiàu ==