3,133
edits
Difference between revisions of "Tâi-oân"
→Le̍k-sú
No edit summary |
|||
| Line 18: | Line 18: | ||
1661 nî, Kok-sèng-iâ [[Tēⁿ Sêng-kong]] chhōa i-ê lām-tūi kòe Tâi-oân, 1662 nî chiàn-iâⁿ Tang Ìn-tō͘ Kong-si. Liáu-āu kah Hô-lân-lâng chhiam tiâu-iok hō͘ in thè-cháu. 1683 nî, [[Chheng-kok]] phah iâⁿ Tēⁿ--sī, liáu-kiat [[Tang-lêng-kok]] ê thóng-tī. Liáu-āu Chheng-kok beh nn̄g-pah tang ê sî-kan pàng Tâi-oân ka-tī leh ūn-choán, tōa-phìⁿ só͘-chāi sī goân-chū-bîn pō͘-cho̍k khòng-chè, bô siū Chheng-kok koaⁿ-hú thóng-tī. | 1661 nî, Kok-sèng-iâ [[Tēⁿ Sêng-kong]] chhōa i-ê lām-tūi kòe Tâi-oân, 1662 nî chiàn-iâⁿ Tang Ìn-tō͘ Kong-si. Liáu-āu kah Hô-lân-lâng chhiam tiâu-iok hō͘ in thè-cháu. 1683 nî, [[Chheng-kok]] phah iâⁿ Tēⁿ--sī, liáu-kiat [[Tang-lêng-kok]] ê thóng-tī. Liáu-āu Chheng-kok beh nn̄g-pah tang ê sî-kan pàng Tâi-oân ka-tī leh ūn-choán, tōa-phìⁿ só͘-chāi sī goân-chū-bîn pō͘-cho̍k khòng-chè, bô siū Chheng-kok koaⁿ-hú thóng-tī. | ||
1871 nî, chi̍t kóa [[Liû-kiû]] lâng tī Tâi-oân lâm-pō͘ khò tio̍h hái-kîⁿ, soah hō͘ chāi-tē [[Bó͘-tan-siā]] ê lâng thâi--sí, ín-khí [[Bó͘-tan-siā sū-kiāⁿ]]. | 1871 nî, chi̍t kóa [[Liû-kiû]] lâng tī Tâi-oân lâm-pō͘ khò tio̍h hái-kîⁿ, soah hō͘ chāi-tē [[Bó͘-tan-siā]] ê lâng thâi--sí, ín-khí [[Bó͘-tan-siā sū-kiāⁿ]]. Chia-ê lâng Chheng-kok bô beh koán, só͘-tì thó Ji̍t-pún thó bô pôe-siông, sòa tī 1874 nî hiòng Bó͘-tan-siā hoat-peng. Chit-ê gōa-kau chhiong-tu̍t kàu-bóe sī Eng-kok-lâng lâi pâi-kái. | ||
Chheng-kok tī 1894 nî | Chheng-kok tī 1887 nî siat Tâi-oân chò i-ê sin séng-hūn, soah tī 1894 nî [[Kah-ngó͘ Chiàn-cheng|Ji̍t-Cheng Chiàn-cheng]] tang-tiong chiàn-su. Liáu-āu keng-kòe [[Shimonoseki Tiâu-iok]], tī 1895 nî kā Tâi-oân koah hō͘ Ji̍t-pún. Chit-ê an-pâi ín-khí Tâi-oân ê Chheng-kok koaⁿ-liâu kap chāi-tē sin-sū chhòng [[Tâi-oân Bîn-chú-kok]], chóng-sī tī [[It-bī Chiàn-cheng]] tang-tiong chiàn-su sit-sè. | ||
Ji̍t-pún niá | Tī Ji̍t-pún koán niá tang-tiong, Tâi-oân tī kau-thong, tiān-le̍k, chúi-lī, kong-chiòng ōe-seng téng-téng hong-bīn lóng phēng chìn-chêng hoat-tián chin-chē. Gī-bū kàu-io̍k mā sī chi̍t chūn ín-ji̍p. Chóng-tok-hú tùi chá-chêng Chheng-kok bô khòng-chè ê só͘-chāi chìn-peng kiàn-li̍p thóng-tī chŏaⁿ ín-khí bē-chió chiàn-sū. [[Tē-jī-chhù Sè-kài Tāi-chiàn]] tī 1945 nî kiat-sok, [[Ji̍t-pún sî-tāi]] tòe teh kiat-sok, chóng-sī kàu 1952 nî [[San Francisco Tiâu-iok]] ê an-pâi sit-si chìn-chêng, Tâi-oân iû-oân sio̍k Ji̍t-pún léng-thó͘. | ||
Chiàn-cheng āu Thài-pêng-iûⁿ khu Chòe-ko Su-lēng [[Douglas MacArthur]] an-pâi Chi-ná chiap-siū Ji̍t-pún tī Tâi-oân ê tâu-hâng khang-khòe. Chi-ná tùi Tâi-oân kun-sū chiàm-niá liáu-āu, sa-lia̍h chu-goân kiam chè-hān chāi-tē chham-chèng, kàu-bóe tī 1947 nî ín-khí [[Jī-jī-pat Sū-kiaⁿ]], Chi-ná phài kun-tūi tī 3, 4 goe̍h thâi--sí chē-chē Tâi-oân chāi-tē tiōng-iàu jîn-bu̍t kap bîn-chiòng. 1948 nî 2 goe̍h 28, [[Liāu Bûn-gē]] kap chi̍t kóa [[tâi-oân to̍k-li̍p ūn-tōng]]-chiá tī [[Hiong-káng]] sêng-li̍p [[Tâi-oân Chài-kái-hòng Liân-bêng]]. | |||
1949 nî, tī [[Chi-ná Lōe-chiàn]] tang-tiong sit-sè ê Tiong-hoa Bîn-kok chèng-hú, tiō sī [[Chiúⁿ Kài-se̍k]] ê chèng-khoân, sóa kòe Tâi-oân. Tāi-seng [[Bí-kok]] oan-ná koh jīn in chò | 1949 nî, tī [[Chi-ná Lōe-chiàn]] tang-tiong sit-sè ê Tiong-hoa Bîn-kok chèng-hú, tiō sī [[Chiúⁿ Kài-se̍k]] ê chèng-khoân, sóa kòe Tâi-oân. Tāi-seng [[Bí-kok]] oan-ná koh jīn in chò Chi-ná chèng-hú it-ti̍t kàu 1979 nî. Chiúⁿ chèng-khoân tē-jī-tāi [[Chiúⁿ Keng-kok]] tī 1988 nî sí, chóng-thóng ūi keng-kòe chi̍t kóa chèng-tī saⁿ-cheⁿ liáu-āu, thoân khì kàu Tâi-oân-lâng [[Lí Teng-hui]]. Lí Teng-hui tī 1996 nî pān thâu chi̍t kái ê chóng-thóng soán-kí, soán iâⁿ tāi-piáu hoán-tùi-phài [[Bîn-chú Chìn-pō͘-tóng]] ê to̍k-li̍p ūn-tōng-chiá [[Phêⁿ Bêng-bín]], thang liân-jīm Tiong-hôa Bîn-kok Chóng-thóng. | ||
== Tē-lí == | == Tē-lí == | ||